W dniu 27 lipca 2015 roku Przewodniczący KSP Robert Osmycki wystosował w imieniu Krajowej Sekcji Pożarnictwa NSZZ SOLIDARNOŚĆ odpowiedź w sprawie nowego Rozporządzenia o umundurowaniu.
Przestawiamy treść Pisma:
Uprzejmie informuję, że w związku z pismem BP. 0241/11-2/15 z dnia 23 czerwca br. Krajowa Sekcja Pożarnictwa NSZZ”Solidamość” przedkłada następujące stanowisko wobec przesłanego projektu zmiany rozporządzenia w sprawie umundurowania strażaków:
Należy zauważyć, że oczekiwanie przedłożone w piśmie by tak rozległa organizacja związkowa, która posiada około 190 struktur podstawowych i 16 struktur wojewódzkich przedłożyła stosowne uwagi w ciągu 14 dni od ukazania się projektu rozporządzenia, nad którym pracowano prawdopodobnie blisko 7 lat (2008 – 20015), jest nie możliwe do wykonania, dlatego też odpowiedź zostaje przekazana w najszybszym terminie jaki mógł być przez Krajową Sekcję Pożarnictwa NSZZ”Solidamość” zachowany.
Niniejsze przedłożenie można śmiało nazwać zlepkiem kilku (czasami sprzecznych) pomysłów, nie przynoszących żadnego systemowego rozwiązania, dlatego też trudno niniejsze przedłożenie nazwać dokumentem do rzeczowych konsultacji.
Gdybyśmy chcieli mówić o takim procesie jak konsultacja to dokument powinien mieć:
- WSTĘP z informacją:
- z jakiego powodu następuje zmiana rozporządzenia (przygotowania projektu),
- jakie cele miał osiągnąć nowy projekt – jakie zmiany miały być dokonane,
- przyjęte założenia czy przygotowuje się nowelizację czy też kompletnie nowy projekt,
- kto i jakim trybie pracował nad przedłożonym projektem (np. komisja zewnętrznych ekspertów, zespół strażaków powołanych stosowną decyzją Komendanta Głównego PSP czy też Biuro Kwatermistrzostwa w KG PSP).
- projekt rozporządzenia powinien również być poprzedzony i posiadać udokumentowane testowanie nowych rozwiązań – nie tylko w jednostkach organizacyjnych PSP ale także w innych instytucjach zajmujących się ochroną pracy;
- Projekt musi zawierać zapis o tym, że właścicielem wzorów umundurowania jest Komendant Główny PSP – jako centralny organ administracji publicznej;
- Projekt nie porusza bardzo ważnej kwestii tj. nie proponuje rozwiązania rozdzielnego dla funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej oraz członków Ochotniczych Straży Pożarnych. Rada Sekcji stoi na stanowisku, że nieodzowne jest jednoznaczne określenie przynależności strażaka do jednostki organizacyjnej: państwowej lub ochotniczej, chociażby z powodu zakresu obowiązku wykonywania poleceń służbowych (rozkazów) i odpowiedzialności za ich nie wykonanie. Dlatego też proponuje się wariantowe rozwiązanie tej kwestii: albo rozróżniające się ubrania (zastrzeżenie wzoru umundurowania dla PSP) albo w przypadku ubrań specjalnych i koszarowych jednoznaczny napis „Państwowa Straż Pożarna” dla funkcjonariuszy i „Ochotnicza Straż Pożarna” dla ochotników, powinno wskazywać rodzaj tkanin z jakich producenci mają wykonywać ubrania (tak jak w przypadkach butów specjalnych) lub co najmniej jakie warunki techniczne powinny tkaniny te (bądź ubrania) spełniać;
- Projekt powinien posiadać również odrębne wzory dla strażaków – ochotników;
- Projekt powinien posiadać wstępne uzasadnienie najlepiej ze wskazaniem wstępnie wyszacowanych kosztów wymiany umundurowania;
- Rozporządzenie (to lub o zasadach bezpieczeństwa i higieny służby strażaka) powinno określać kiedy jakie ubranie można stosować. Należy wskazać w jakich strefach działania można stosować jakie ubranie lub jednoznacznie dookreślić, że przy działaniach ratowniczo-gaśniczych można przebywać tylko i wyłącznie w ubraniach indywidualnej ochrony osobistej. Wymogi takie należy wprowadzić w celu zapewnienia większego bezpieczeństwa oraz gwarancji uzyskania odszkodowania w przypadku niefortunnego zdarzenia;
- projekt został przygotowany jako trudny do czytania ze względu na fakt braku całego tekstu źródłowego do którego się on odnosi. Zasadą tworzenia projektów na etapie wstępnym i konsultacyjnym jest ich wpisanie odmienną czcionką do obowiązującego przepisu a w uzasadnieniu poinformowanie powodu przedłożonej zmiany.
W przypadku oceny merytorycznej należy zauważyć, że projekt nie uwzględnia następujących oczekiwań środowiska użytkowników docelowych środków ochrony indywidualnej i ubrań specjalnych:
- Za generalną zasadę należałoby przyjąć zmniejszenie możliwości wyboru wzorów ubrań w zamian za ilości przysługujące strażakom. Za wyjątek należałoby uznać jedynie jednostki, które posiadają specjalistyczne zadania (GPR, chemiczne, nurkowe, wodne i wysokościowe).
W innych przypadkach należałoby zmniejszyć liczbę wzorów ubrań specjalnych do wiosenno-letnich i jesienno – zimowych oraz ubrań ochrony indywidualnej do ciężkich i lekkich. W przypadku ubrań koszarowych i kadry dowódczo-sztabowej należy zastanowić się nad ich ujednoliceniem jako ubrań specjalnych. Nie ma faktycznego uzasadnienia do stosowania różnych ubrań o charakterze koszarowym.
- Należy zastanowić się nad stworzeniem wzorów dla strażaków jednostek specjalistycznych takich jak grupy poszukiwawczo-ratownicze, grupy chemiczne, nurkowe czy wysokościowe. W ich przypadkach należałoby poważnie rozważyć indywidualne rozwiązania;
- Projekt powinien odnosić się do wielokrotnie zgłaszanych wniosków o dostosowanie ilości poszczególnych elementów ubiorów do potrzeb na danym stanowisku np. na stanowiskach kierowania szybko niszczone są spodnie, zaś w przypadku dowódców jednostek oraz strażaków w podziale bojowym konieczne jest zwiększona liczba podkoszulek z krótkim i długim rękawem. Ponadto częstym wnioskiem strażaków jest kwestia zmiany koloru wszystkich elementów ubrań koszarowych (ze względu na pochłanialność energii cieplnej przez kolor czarny) oraz środków ochrony osobistej ( podobnie jak ubrań koszarowych oraz kwestię rozpoznawalności strażaków PSP i OSP);
- Projekt nie mówi się nic na temat bielizny osobistej termoaktywnej, trudnopalnej, antystatycznych i bezszwowych co w obecnym świece pożarniczym stanowi ważny element określony stosowną normą EN ISO 11612:2008 (ochrona przed ogniem i płomieniami) czy też EN 1149-5;2009 (antystatyczność);
- Koszule letnie oraz zimowe, powinny zostać określone jednolitym sposobem wykonania – albo w tradycyjnej formule albo w formule „polo” (oprócz koszul pod gabardynę). W przypadku preferowanego modelu „polo” pozwoliłoby to na wprowadzenie możliwości w okresie letnim korzystać z koszulek „polo” również w biurach zamiast często spotykanych podkoszulek. Różnorodność rodzajów ubioru, powinno się zamienić na ilość wydawanych elementów umundurowania, żeby wyglądały świeżo i ładnie przez cały okres używania;
- W przypadku środków indywidualnej ochrony strażaka, projekt nie zauważa kwestii ochrony rąk strażaka – w tym przypadku nauka i producenci poszli o wiele dalej niż zauważa projektodawca;
- Projekt nadal pozostawił elementy wyposażenia każdego strażaka (sic!) pomimo ich niezgodności z przepisami bhp (np. pas strażacki od wielu lat zakazany przez przepisy bhp i wymieniony na szelki) lub braku możliwości ich wykorzystywania (np. zatrzaśniki stosowane do zabezpieczenia linii gaśniczych lub motopomp pływających powinny zostać przeniesione na wyposażenie wozów bojowych; toporek z pochewką nie ma możliwości umocowania przy ubraniu specjalnym, powinien stać się wyposażeniem wozu bojowego oraz jako tradycyjna ozdoba przy ubraniu kompanii honorowych)
- Okrycia głowy – czapka zimowa, czy też dotychczasowy beret nie uzyskały aprobaty Rady. W przypadku czapki zimowej jej wzór oraz sposób wykonania spotkały się z dużą dezaprobatą, zaś beret uznawany jest za przeżytek rzadko używany i bardzo często noszony w dowolny sposób, ponieważ wielu strażaków nie wie jak należy nosić zgodnie z regulaminem. W przypadku różnego rodzaju czapek (nakryć głowy) należy również rozstrzygnąć kwestię emblematu na ich przednich częściach: w związku z tym, że regulamin służby przewiduje oddanie honoru przełożonemu poprzez salutowanie a salutowanie powinno się odbywać do nakrycia głowy z godłem państwa (tj. Orłem — tak jak w rogatywce) – salutowanie do wzoru oznaczenia formacji (bez Orła) stoi w sprzeczności z ogólnie przyjętymi zasadami i regulaminem;
- Wzory płaszczy i kurtek (3/4) powinny zostać zweryfikowane pod kątem ich potrzeby wykorzystania oraz funkcjonalności w wykorzystaniu;
- Projekt nie posiada w załącznikach i części opisowej wzorów wszystkich oznak, emblematów i oznakowań jakie są lub powinny być stosowane w PSP;
- Projekt nie wnosi również nowych rozwiązań w zakresie dystynkcji na mundurach, czy też koszulkach letnich (z krótkim rękawem) i płaszczach. Rozwiązaniem tańszym jest stosowanie dystynkcji nasuwanych na pagony, zamiast naszywanych (często samodzielnie);
- Projekt proponuje wiele rozwiązań w zakresie kolorystyki ubrań, co spowoduje, że nadal każda jednostka będzie inaczej wyglądała;
- nie określa się ramowych zasad stosowania ubrań, bądź też jeżeli takie zapisy powinny się znaleźć w innych przepisach – nie ma stosownych odnośników i proponowanych zmian zapisów;
- wprowadza się niezdefiniowane nowe nazwy np. „skarpetki do butów strażackich”;
- wprowadza się obcojęzyczną nazwę „softshell” co może skutkować ukrytym wskazaniem producenta produktu ponieważ nazwa „sofitshell” jest nazwą zastrzeżoną. Ponadto należy zauważyć, że systemy ubrań lekkich o usprawnionym oddychaniu przy zachowaniu ochrony przeciwwiatrowej i przeciwdeszczowej, mogą być membranowe lub bezmembranowe. Projekt nie wskazuje na żaden rodzaj wykonania zakładanego produktu;
- Projekt nie rozwiązuje problemu tzw. butów koszarowych, które w chwili obecnej nie spełniają jakichkolwiek norm użyteczności. Należy zastanowić się nad obuwiem o charakterze mieszanym (analogicznie do rozwiązania w Policji i Straży Granicznej) tj. zastąpić obuwie koszarowe i obuwie kadry dowódczo-sztabowej zunifikowanym obuwiem do stałego używania (do 8 godzin). W zamian za dotychczasowe obuwie koszarowe proponuje się wprowadzenie umocowanie prawne zakupu dobrych butów sportowych (przy określeniu koloru, sposobu zapinania np. tzw. „rzepy” suwaki lub sznurówki; formuły użytkowania np. do chodzenia i treningów sportowych – rozgrzewających; ułatwiających oddychanie stopom itd.
Reasumując należy stwierdzić co następuje:
Krajowa Sekcja Pożarnictwa NSZZ”Solidamość” już w latach 2004 – 2005 wnosiła o wdrożenie zmian w umundurowaniu. W latach 2005 – 2007 przedstawiciele KSP NSZZ”Solidarność” czy to w formie obserwatora/gości, a następnie w formie członka zespołu mogli czynnie brać udział w komisji przygotowującej zmiany w umundurowaniu. Przez ostatnie trzy lata wielokrotnie zgłaszaliśmy potrzebę pilnych prac nad nowoczesnym umundurowaniem i ochroną osobistą strażaków, a także nad zmianą zapisów w taki sposób, by jednostki organizacyjne PSP mogły występować w roli mocno umocowanego w prawie Klienta wobec Producentów.
W chwili obecnej otrzymaliśmy produkt, który sam w sobie nie trzyma standardów dokumentu źródłowego a nawet materiału roboczego, zatem trudno wymagać pozytywnej oceny.
Wobec powyższego należy przyjąć, że omawiane pismo BP. 0241/11-2/15 jest dopiero początkiem prac nad rzeczywistym projektem, w czasie których wykorzysta się wiedzę strażaków liniowych oraz związkowców poprzez włączenie ich w nowy skład, nowej komisji ds. umundurowania.
